Osiloskop Nedir?

  • 03-01-2020 03:23
  • 931

Osiloskop elektrik sinyallerini ekranda zaman ekseninde grafik olarak gösteren ve bunların genliğini ve frekansını ölçmemizi sağlayan ölçü aletidir. Kullanımı diğer ölçü aletlerine göre biraz karmaşıktır. Bunun nedeni sinyale ait parametrelerin genlik, zaman, ve sinyal pozisyonu özellikerini ayarlayabilmemizdir. Ancak bu ayarlamalar düzgün şekilde yapıldığında sinyali ekranda doğru şekilde görebiliriz.

Osiloskop Nasıl Kullanılır

Osiloskop ekranı karelerden oluşur, bu kareler yatay olarak zamanı, dikey olarak gerilimi volt cinsinden temsil eder.

TIME/DIV  : Her bir karenin kaç saniye olacağı bu düğme ile ayarlanır. Birim olarak saniyenin katları kullanılır.
VOLTS/DIV : Her bir karenin kaç volt olacağı bu düğme ile ayarlanır.
AC/DC     : Doğru akım modu ve alternatif akım modu.
VERTICAL  : Dikey olarak sinyal konumunu değiştirir.
HORIZONTAL: Yatay olarak sinyal konumunu değiştirir.

Önce VOLTS/DIV en yüksek değere ayarlanır sinyal ekranda bir çizgi halinde görünür. Daha sonra kademe kademe sinyalin genliği istenilen düzeye getirilir. Sinyalin genliği ayarlandıktan sonra aynı işlem zaman ayarlaması için yapılır ve sinyal analiz edilebilir bir görünüme getirilir. Sinyalin genliği ve frekansı ekrandaki kareler sayılarak hesaplanır. Sinyalin genliğinin ve değişim noktalarının karelere tam oturacak şekilde ayarlanması ölçümü kolaylaştırır.

Osiloskop Nasıl Çalışır

Osiloskoplar dijital ve analog olarak ikiye ayrılır.
Analog osiloskop: Günümüzde kullanımı giderek azalmıştır yerini daha gelişmiş olan dijital osiloskoplara bırakmıştır.Tarihi katod tüpü kadar eskidir. Katod tüpü görüntü oluşturmak için kullanılan eski bir teknolojidir. Çalışması kısaca havasız cam tüp içinde bir uçta ısıtılan bir meteryalden çıkan elektronların hızlandırılarak floresan kaplı bir ekrana çarpması ile çarptığı noktadaki floresan madde ışık vermesi ilkesine dayanır. Elektronlar elektrik yüklü iki plaka çiftinin arasından geçer bir çift plaka yatay bir çift plaka ise dikey olarak kunumladırılmıştır elektronlar bu plakalar arasından geçerken bu plakalara uygulanan elektrik gerilimine göre oluşan çekimle bir yöne doğru çekilirler ve ekranda farklı bir noktaya çarparlar. Yatay ve dikey olarak elektronların saptırlabilmesi  katod tüpünü osilakop yapımana çok uygun bir teknoloji olmasını sağlar.

Analog osilaskop katod tüpü ve kontrol devrelerinden oluşur. Elektronların yatay saptırması zaman eksenini oluşturur. Örneğin yatay saptırma 1 milisaniyeye ayarlandığında kontrol devresi 1 milisaniyede 1 karelik bir saptırma sağlar. Sinyal ise ayarlanabilir yükselteç devresi ile dikey saptırmaya uygulanır.
Zaman ekseninde yatay hareket eden noktalar sinyalin gerilimi ile yukarı ve aşağı hareket eder. İşlem hızlı biçimde gerçekleştiği için ekrandaki noktalar birleşerek bütün bir görüntü oluşturur.

Dijital Osiloskop: Dijital osiloskop uygulanan sinyali belirli zaman aralıklarında analog dijital dönüştürücü (ADC) ile sayısal değerlere dönüştürür, bu değerler sinyalin genliğini oluşturur yatay ekseni ise iki ölçüm arasında geçen süre belirler. Ayrıca bu süre de kullanıcı tarafından ayarlanabilir.
Bu değerler işlemcide kullanıcının ayarladığı parametrelere uygun olarak işlenir ve ekranda gösterilir. Dijital osiloskopların avantajı sinyal üzerinde daha detaylı analiz yapabilmedir. Örneğin sinyali dondurup ileri geri hareket ettiribilirsiniz.