Diyot yarı iletken malzemelerden yapılmış elektrik akımını tek yönlü geçiren elektronik bir bileşendir. P ve N tipi yarı iletkenlerin birleştirilmesi ile yapılırlar ve farklı amaçlar için üretilmiş bir çok çeşidi bulunur.
Yarı İletkenler
Yarı iletken maddeler demir bakır gibi ileken maddelerle cam, plastik gibi yalıtkan maddelerin arasında elektriksel özellik gösterir. Yarı iletken maddenin ışık, sıcaklık ve içine katılan başka maddelerle elektriksel özelliği değişir. Bu elektronikte kullanışlı bir madde olmasını sağlar. Silisyumun içene az miktarda galyum ve indiyum eklenirse elektrik iletkenliği artar. Sebest elektronu artmış yarı iletkene N-Tipi, Positif yüklü yani eksik elektronlu (oyuk) olana ise P-Tipi yarı iletken denir.
Diyotların Kullanım Alanları Ve Çeşitleri
Kristal Diyot
Diyotlar P ve N tipi yarı iletkenin birleşmesiyle yapılır. P-N birleşim yüzeyinde P tipi madde N tipindeki elektronları çeker ve bir kısmı P tipi maddenin oyukları doldurur ve bir set oluşur. Tersine bir akım vermek bu seti genişletir doğru yönde akım vermek ise voltaj belli bir düzeyin (silisyumda 0.7volttur) üzerine çıkınca akım geçişi sağlanır.
Kristal diyotların en sık kullanım alanı devrelerede alternatif akımı doğru akıma dönüştürmektir. Tek diyot kullanılarak yapılana yarım dalga, dört diyot ya da köprü diyot ile yapılana tam dalga doğrultucu denir.
Köprü Diyot
Dört adet kristal diyodun birbirine bağlanıp tek bir plastik kılıf içine konması ile yapılır. Köprü diyot alternatif akımı doğru akıma dönüştürmek için kullanılır. Köprü diyotta dört adet pin bulunur. Bunlardan ikisi AC (alternatif akım) girişi diğer ikisi ise DC (doğru akım) çıkışıdır.
Zener Diyot
Zener diyotun yapısı kristal diyota benzer. Aynı şekilde yarı iletken maddeden yapılmıştır. Özelliği ise ters gerilim uygulandığı zaman üzerine düşen voltajın sabit kalmasıdır. Bu özelliği nedeni ile elektronik devrelerde regulatör olarak, gerilimi sabit tutlak için kullanılırlar. Genellikle gerilim kaynağına ters olarak seri bir direçle bağlanır. Gerilim arttığında zener diyot geriliminin üzerindeki gerilim seri bağlanan direnç üzerine düşer bu yüzden mutlaka seri bir direnç kullanılır. Ayrıca zener diyot devreye doğru bağlandığında kristal diyot gibi çalışır.
Varaktör Diyot
Varaktör diyot uclarına gerilim uygulandığı zaman P-N bileşim yüzeyi yalıtkan gibi davranarak bir kapasite oluşturur. Bu da uygulanan gerilimle orantılı olarak değişir. Genellikle gerilim kontrollü osilatörlerde kullanılır. Varaktör diyot varyabl kondansatörün yarı iletken eşdeğeri sayılır.
